Η αρχαία Λάρισα

Η αρχαία Λάρισα απλωνόταν, όπως και η σημερινή, στο βορειοανατολικό τμήμα της θεσσαλικής πεδιάδας, κοντά στις όχθες του ποταμού Πηνειού. Η πρώιμη ιστορία της πόλης χάνεται μέσα σε αβέβαιες παραδόσεις της περιοχής, ενώ από τις ελάχιστες μαρτυρίες αρχαίων πηγών και τις ανασκαφικές πληροφορίες συνάγεται ότι πρέπει να είχε την ίδια μορφή κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης με τις άλλες θεσσαλικές πόλεις.

Από το τέλος όμως του 7ου αι. π.Χ. η Λάρισα είχε το οικονομικό και κοινωνικό προβάδισμα στην Θεσσαλία , διαδραματίζοντας πρωταρχικό ρόλο στην πολυτάραχη ιστορία της περιοχής. Τον 6ο και 5ο αι. π.Χ. ήταν πρωτεύουσα της Πελασγιώτιδας μιας από τις τέσσερις θεσσαλικές τετραρχίες και έδρα της νομισματικής ένωσης των Θεσσαλών. Τον 4ο αι. π.Χ. συγκροτήθηκαν οι θεσσαλικές πόλεις σε ομόσπονδο κράτος πολιτικοοικονομικού χαρακτήρα, το οποίο ονομαζόταν «κοινό των Θεσσαλών» και είχε έδρα την Λάρισα.

Η Μακεδονική κυριαρχία στην πόλη αρχίζει με την έλευση του Φιλίππου Β΄ το 357 π.Χ. και διαρκεί έως το 197 π.Χ. όταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Ε΄ νικήθηκε στις «Κυνός Κεφαλές» από τον Ρωμαίο Ύπατο Τίτο Φλαμινίνο. Στη Θεσσαλία η ρωμαϊκή παρουσία χρονολογείται πολύ νωρίς, ήδη από τα πρώτα έτη του 2ου αι. π.Χ.. Εξαρχής οι ρωμαϊκές αρχές ενδιαφέρθηκαν για την οργάνωση αυτής της μεγάλης περιοχής και υπό τον έλεγχο τους ιδρύθηκαν πέντε «κοινά» (των Θεσσαλών, των Μαγνήτων, των Περραιβών, των Αινιάνων και των Οιταίων), ο αριθμός των οποίων περιορίστηκε σταδιακά σε δύο, των Θεσσαλών και των Μαγνήτων.

Από τις τέσσερις πόλεις (Λάρισα, Δημητριάς, Φθιώτιδες Θήβες, Υπάτη) που περιλαμβάνονταν στα δύο κοινά, η Λάρισα φαίνεται ότι ήταν η σημαντικότερη, η καλύτερα γνωστή και η έδρα του νέου «κοινού των Θεσσαλών» . Τόσο η ίδια η πόλη όσο και όλη η Θεσσαλία επί Ρωμαιοκρατίας κέρδισε αρκετά προνόμια εξαιτίας της φιλορωμαϊκής πολιτικής που ακολούθησε και μάλιστα ανακηρύχθηκε το 10 π.Χ. από τον Οκταβιανό Αύγουστο σε πόλη Augusta (σεβαστή). Μετά τον Οκταβιανό Αύγουστο, η πόλη παρακμάζει σταδιακά, έως ότου μεταβάλλεται σε άσημη πόλη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και το περίφημο κοινό των Θεσσαλών χάνει σιγά σιγά τη δύναμή του και αποκτά διακοσμητικό ρόλο.